<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/ahmetaydemir/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dr. Ahmet Aydemir</a>Günümüzde sıklıkla kullanılan ve neredeyse tüm kurumlar tarafından -göstermelik olarak da olsa- benimsenen sürdürülebilirlik kavramının kökleri yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. Kelimenin yazılı kaynaklarda ilk kullanımı, 1713 yılında, ormancı ve maden yöneticisi Hans Carl von Carlowitz tarafından gerçekleştirilmiştir. Carlowitz, sürdürülebilirliği, doğal kaynakların dengeli kullanımı olarak <a fr-original-style="" href="https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/15693430600688831" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tanımlamıştır</a>.Sürdürülebilirliğin günümüzdeki kapsayıcı anlamına daha yakın kullanımı Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından 1982’de hazırlanan Dünya Doğa Şartı belgesinde gerçekleşmiştir. Burada sürdürülebilirlik, çevresel ekosistem ve doğal kaynakların istikrarının korunması olarak <a fr-original-style="" href="https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/15693430600688831" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yer almıştır</a>.Sürdürülebilir kalkınma ise, bugün sıkça kullanılan anlamıyla ilk kez 1987 yılında Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu&nbsp;tarafından hazırlanan <a fr-original-style="" href="https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-common-future.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Brundtland Raporu</a> ile gündeme gelmiştir:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Bugünün gereksinimlerini gelecek kuşakların gereksinimlerini karşılama yeteneğinden ödün vermeden karşılayan kalkınma."&nbsp;</li></ul>Bu tanımlamadan itibaren hızlanan sürdürülebilirlik süreçleri, Birleşmiş Milletler (BM) üyesi ülkelerin 8 Eylül 2000’de bir araya gelmesi ve Binyıl Kalkınma Hedefleri’nin oluşturulmasıyla devam etmiştir. Sekiz maddeden oluşan hedefler şu amaçları kapsamaktadır:<img src="https://images.aposto.com/2023/2/5/1680246089447.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.04" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://www.tr.undp.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">UNDP Türkiye</a>'ye göre 2000 – 2015 yılları arasında yürürlükte kalan bu hedefler kapsamında bir milyardan fazla birey aşırı yoksulluktan çıkarılmış, çocuk ölüm oranları yüzde 50’den fazla azalmış, okulu bırakan çocuk sayısı yüzde 50’den fazla düşmüş ve HIV/AIDS bulaş oranı yüzde 40 oranında azalmıştır. Tüm bu kazanımlarla birlikte, yoksulluk, cinsiyet eşitliği ve çevresel sürdürülebilirlik alanlarında yapılan çalışmalar amaçlananın gerisinde kalmıştır. Bu yüzden BM üyesi ülkeler 25 Eylül 2015’de yeniden bir araya gelerek Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi 2030 planını devreye sokmuştur. Bu plan, 2015 – 2030 yılları arasında yürürlükte olmakta ve şu hedefleri kapsamaktadır:<img alt="A picture containing application

Description automatically generated" src="https://images.aposto.com/2023/2/5/1680245636882.png" width="550" height="388.76601815223694" style="width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.41" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA'lar), veya diğer adıyla <a fr-original-style="" href="https://www.kureselamaclar.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Küresel Amaçlar</a>, insanlar, gezegen, refah, barış ve ortaklıklar temalarıyla ekonomik, sosyal ve çevresel çerçevede geniş bir etki alanını kapsamaktadır. Bu kalkınma planı, 2015 yılında, idealist bir biçimde ve büyük hayallerle başlasa da, planın ilk beş yılında elde edilen gelişmeler, hedeflenen ivmenin ciddi anlamda gerisinde kalmıştır. Bu yüzden de BM, 2020 – 2030 yılları arasını, SKA'ları gerçekleştirme için harekete geçme zamanı olarak belirlemiş ve Eylem On Yılı olarak adlandırmıştır.SKA'ları gerçekleştirmek için büyük önem taşıyan eylem on yılı, maalesef koronavirüs pandemisi ile başlamıştır. Pandemi sebebiyle yüz milyonlarca insan sağlığını, milyonlarca insan da hayatını kaybetmiştir. Pandemi, SKA'lar adına atılan adımları derinden etkilemiş ve özellikle sağlık ve cinsiyet eşitliği gibi bazı amaçlardaki gelişmeleri ciddi anlamda yavaşlatmıştır. Pandeminin ikinci yılıyla birlikte hem sağlık hem de SKA'lar konusundaki süreçler yavaş yavaş düzelmeye başlamıştır, fakat tam da bu sırada dünyayı etkileyen başka bir küresel olay gerçekleşmiştir: Rusya – Ukrayna savaşı.Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile başlayan ve hala devam eden savaş, SKA'ları yakından ilgilendirmektedir. Bu savaşın, 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana görülmüş en büyük gıda krizine yol açma potansiyeli bulumaktadır. Rusya ve Ukrayna, küresel ticari tahıl üretiminin neredeyse üçte birini gerçekleştirmektedir ve hali hazırda üretilen milyonlarca ton tahıl savaş sebebiyle ticarete açılamamaktadır. Savaş devam ederse yakın gelecekte bir o kadar tahılın daha kaybedilebileceği öngörülmektedir. Üstelik savaş için harcanan ekonomi ve insan kaynağı sebebiyle bölgede iklimle mücadele de ciddi anlamda yara almıştır.Rusya – Ukrayna savaşı kadar küresel etkileri olmasa da, ya da dünya basını tarafından bu savaş kadar ilgi görmese de, Taliban’ın Afganistan’ı işgali de hem ülke hem de bölgede insan hakları ve cinsiyet eşitliği konusunda üzücü bir gerilemeye yol açmıştır. İşgal sebebiyle bölgedeki kadınlar ve kız çocukları eğitimden istihdama birçok temel haktan mahrum bırakılmıştır. Bu işgalle ilgili belki de bir o kadar üzücü gerçek de dünya ülkelerinin yaşananlara müdahelede duyarsız ve yetersiz kalmış olmasıdır.Pandemi ve savaşlar yetmezmiş gibi, 2023 yılında, özellikle Türkiye, gerçekleşen depremler sebebiyle zor günler yaşamıştır. On binlerce insan hayatını kaybederken bir çok ilde yüksek çaplı hasar yaşanmış, depremler sonrası gerçekleşen sel baskınlarıyla bu hasarlar daha da artmıştır. Bölgenin toparlanma süreci her ne kadar yoğun bir yardımlaşma içinde başlasa da bu geri dönüşün sürdürülebilir olması uzun ve sürekli bir çaba gerektirecektir.2023 yılının ilk çeyreğini bitirdiğimiz bu günlerde, SKA'ların 2030 yılına kadar tamamlanabilmesi için elimizde 7 yıldan az bir süre kalmıştır. Dünyayı derinden etkileyen pandemi, savaş ve afetler, amaçlara ulaşılması için atılan adımları yavaşlatmış, hatta bazı durumlarda duraksatmıştır. Amaçları kalan süre zarfında gerçekleştirebilmek için yapılması gerekenler açıktır:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dünya ülkeleri, salgın hastalıklarla mücadele için güçlerini birleştirmeli, aşı, ilaç ve tedavi servisleri tüm toplumlara eşit, hakkaniyetli ve erişilebilir olarak sunulmalıdır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dünyadaki çatışma ve savaşlar diplomatik yollarla sona erdirilmeli, uluslararası örgütler bu konuda aktif rol oynamalıdır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Afet bölgelerindeki ülkelerde afetle mücadele konusunda gerekli tüm önlemler alınmalı ve ilgili yatırımlar önceliklendirilmelidir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Salgın, afet ve savaş gibi konuların çözümünde bilim insanlarına verilen önem, öncelik, görev ve sorumluluklar arttırılmalıdır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Salgın, afet ve savaşla mücadele, tüm dünyada eğitim müfredatına girmeli ve bu konularda yaşam boyu nitelikli eğitimler verilmelidir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gelişmiş ülkeler, pandemi, savaş ve afet mağduru ülkelere iyileşme süreçlerinde yardım etmelidir.</li></ul>BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, her sene olduğu gibi bu sene de SKA'lara erişilmesi için dünyanın önceliklendirmesi gereken konuları şu şekilde sıralamıştır:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Herkesin barış hakkı olmalı, barış için yeni bir plan hazırlanmalıdır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Herkesin sosyal ve ekonomik hakları ve gelişim hakkı olmalıdır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Herkesin temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevreye erişim hakkı olmalıdır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çeşitliliğe saygı duyulmalı ve kültürel hakların evrenselliği kabul edilmelidir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Herkesin tam cinsiyet eşitliği hakkı bulunmalıdır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sivil ve politik haklar kapsayıcı toplumların temeli olmalıdır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gelecek nesillerin yaşama hakkı olmalıdır.</li></ul>SKA'ların 2030 yılına kadar gerçekleşebilmesi için dünyadaki tüm ülkeler ayrılık ve farklılıklarını geride bırakmalı ve başta iklim değişikliği olmak üzere hepimizi tehdit eden küresel sorunların çözümü için bir araya gelmelidir. Aksi takdirde amaçlar, renkli görsellerle süslenmiş güzel bir hayal olmaktan öteye gidemeyecektir.

Dünyahali

Ülkeler farklılıklarını geride bırakmalı ve küresel sorunların çözümü için bir araya gelmeli.

Eylem On Yılı ve Sürdürülebilirlik

Çin’de Biyoçeşitlilik Konuşulurken, Adana’ya Termik Santral Yapılıyor<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/350turkiye/status/1448563014702182400" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/9/2021-10-14T13:02:48.488Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">16 çevre kuruluşu, bir açıklama yayımlayarak Çin‘de düzenlenen Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi 15. Taraflar Toplantısı’na (COP15) katılan liderlerden Hunutlu İthal Kömürlü Termik Santrali inşaatının durdurulmasını talep etti.STK’ler, COP15’te bir araya gelen liderlerden, Çin’in de taraf olduğu Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’nin 8d, 8k, 14c maddeleri ile Bern Sözleşmesi’nin 6. ve 8. maddelerine aykırı olan Hunutlu İthal Kömürlü Termik Santrali’nin durdurulmasını ve Dünya Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Kırmızı Liste’de tehlike altında olan, yeşil deniz kaplumbağasının (Chelonia Mydas) uluslararası sözleşmeler çerçevesinde korunması için harekete geçmelerini istedi.Açıklamanın <a fr-original-style="" href="https://adanayatemizhava.org/cinde-birlesmis-milletler-biyocesitlilik-konusurken-kaplumbagalarin-yuvasina-komurlu-termik-santral-yapiliyor/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">detaylarına buradan ulaşabiilir</a>, Adana’ya Temiz Hava imza kampanyasına <a fr-original-style="" href="https://www.change.org/p/deniz-kaplumba%C4%9Falar%C4%B1-yuvalama-kumsal%C4%B1nda-termik-santral-in%C5%9Faat%C4%B1na-yer-yok-kaplumba%C4%9Fak%C3%B6m%C3%BCrsevmez-emineerdogan-murat-kurum-csbgovtr-tcenerji-fatih-donmez?utm_source=share_petition&utm_medium=custom_url&recruited_by_id=ea9919e0-a3e2-11ea-88fd-df49a397c1ee" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">change.org/adanayatemizhava</a> adresini ziyaret ederek destek verebilirsiniz.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">

Dünya Doğayı Koruma Birliği ile ilgili hikayeler